चालू घडामोडी 21 जून 2025
🗓️ राष्ट्रीय — आंतरराष्ट्रीय
- अंतरराष्ट्रीय योग दिन
दरवर्षी 21 जून रोजी साजरा केला जाणारा योग दिन यंदा “Yoga for One Earth, One Health” या थीमसह साजरा करण्यात आला. हा दिवस उत्तर गोलार्धातील सर्वात लांब दिवस म्हणून निवडण्यात आला. - Operation Sindhu
भारताने इराणमधील आपल्या नागरिकांना सुरक्षितपणे नेण्यासाठी “Operation Sindhu” सुरु केले. आतापर्यंत सुमारे 2,003 भारतीय नागरिकांच्या सुटकेचे काम झाले आहे. - HMS Endeavour ची सापड
1778 मध्ये बुडालेल्या कप्तान जेम्स कुकच्या जहाजाचा भग्नावशेष आता रिहोड आयलंड जवळ सापडल्याचे जाहीर झाले.
🏛️ भारतातील मुख्य घडामोडी
- विदेशी मालमत्तेचे विस्फोटक खुलासे
आयकर विभागाने परकीय आर्थिक माहिती वापरून मोठ्या प्रमाणात गुप्त परकीय मालमत्ता व उत्पन्नाचा शोध लावला. करदात्यांनी ₹29,208 कोटी परकीय मालमत्ता आणि ₹1,089.88 कोटी अतिरिक्त परकीय उत्पन्न जाहीर केले. - Gender Budgeting Knowledge Hub
महिला व बालविकास मंत्रालयाने लिंग‑आधारित बजेटिंगसाठी Knowledge Hub सुरु केला आहे, ज्यात सल्लामसलत, दस्तऐवज आणि साधने उपलब्ध आहेत. - IPPB चा सन्मान
India Post Payments Bank ने उत्कृष्ट डिजिटल पेमेंटसाठी “Performance Index” मध्ये प्रथम क्रमांक मिळवून Digital Payments Award प्राप्त केला.
📍 महाराष्ट्र – राज्यस्तरीय घडामोडी
- मराठी–हिंदी तिमुखभाषा वाद
महाराष्ट्र सरकारने प्राथमिक शाळांमध्ये हिंदीच्या अनिवार्यतेवरून राज्यात चर्चेला सुरवात झाली आहे. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी विस्तृत सल्लागारांशी चर्चा केल्याशिवाय अंतिम निर्णय टाळण्याचे संकेत दिले. - पुणे रेल्वे स्थानकाचे नामांतर प्रस्ताव
खासदार मेधा कुलकर्णी यांनी पुण्यातील मुख्य रेल्वे स्थानक थोरले बाजीराव पेशवे नाम ठेवण्याचा प्रस्ताव ठेवला, त्यावर वसंत मोरेंनी “अत्याचार” असा प्रश्न उपस्थित केला. - माळेगाव कारखाना निवडणूक
उपमुख्यमंत्री अजित पवारांनी माळेगाव कारखान्यात 101 पैकी 91 मते मिळवत मतदारांचा बहुमत घेतला. - RSS नाट्य विमोचन
नागपुरात RSS च्या तीन पहिले प्रमुख यांच्या जीवनावर आधारित नाटक “Sangh Ganga Ke Teen Bhagirath” चे विमोचन झाले.
🌦️ हवामान
दिल्ली आसपास इम्डीने 29 जूनपर्यंत पिवळी अलर्ट जारी केली आहे, 25–26 जूनला मोसमी ढग, वादळ आणि विजेच्या झापट्यांचा अंदाज आहे; मोसम हळूहळू 25 जूननंतर उत्तर भारतात महाराष्ट्रातही पोहोचणे शक्य आहे .
🎗️ सांस्कृतिक—धार्मिक
- पंचांग व मुहूर्त
आज बुधवार नाही, तर शनिवार असून, योगिनी स्मार्ट एकादशी, समयोग, सर्वार्थ सिद्धि योग यांसह शुभ मुहूर्त पुन्हा नमूद झाले आहेत. राहुकाळ सकाळी 9–10:30 दरम्यान आहे.
📋 महत्वाचे प्रश्न – स्पर्धा परीक्षांसाठी
(चालू घडामोडींच्या स्वरूपातील काही मराठी प्रश्न उत्तरांसह — उदाहरणार्थ):
- जागतिक योग दिन कोणत्या दिवशी साजरा केला जातो?
उत्तर: 21 जून - जागतिक योग दिन 2025 ची थीम काय आहे?
उत्तर: Yoga for One Earth One Health - भारताने परकीय मालमत्ता सार्वजनिक केली त्या संदर्भात किती रक्कम जाहीर केली?
उत्तर: ₹29,208 कोटी
चालू घडामोडी 22 जून 2025
🗓️ राष्ट्रीय – आंतरराष्ट्रीय
- प्रयागराज येथे U‑20 राष्ट्रीय ज्युनियर अॅथलेटिक्स स्पर्धा सुरु
22 ते 24 जून दरम्यान प्रयागराजमधील माडनमोहन मालविया स्टेडियममध्ये अंदाजे 1,400 अॅथलीट सहभागी होणार आहेत. AFI ने स्टेडियममध्ये आंतरराष्ट्रीय दर्जाचे सुविधा समाविष्ट केल्या आहेत. - Operation Sindhu अंतर्गत आणखी नागरिकांची सुटका
जवळपास 2,000 भारतीय नागरिकांच्या सुटकेची कार्यवाही सुरू असल्यात, 290 भारतीय आणि 1 श्रीलंकन नागरिक खास विमानद्वारे दिल्लीवर येऊन सुरक्षित झाले. - संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेत US–Iran हल्ल्यावर Guterres ची चिंता
UN प्रमुख अँटोनियो गुटेरेश यांनी इराणमधील आण्विक साधनांच्या ठिकाणी अमेरिकेच्या हल्ल्यावर तात्काळ युद्ध टाळण्याची आणि शांततेकडे लक्ष देण्याची गरज असल्याचे म्हटले. - अमेरिकेशी व्यापार वाटाघाटींमध्ये भारताची स्थिती अनिश्चित
जुलाई 9 पर्यंत अमेरिकांवरील आयात शुल्क संथ राहतील; भारत त्यांनी गहू, दुग्ध, मक्याच्या मागण्याला विरोध करत उच्च-मूल्याच्या कृषी वस्तूंवर शुल्क कमी करण्याची तयारी दाखवत आहे. - Highest आयातदार म्हणून चीन – इराण तेल व्यवहार
ईराण तेलात चीनचा हिस्सा 20 % आहे, तर भारत, सिंगापूर, दक्षिण कोरिया इ. इंधन-जोडरूपावर खर्चाच्या धोका घेण्यास मिटक्या आहेत .
🌦️ हवामान व कृषी
- आंध्र प्रदेशात जून महिन्यात 35 % पाऊस कमतरता
जूनमध्ये अंदाजे 44.7 मिमी पाऊस, नीटरेख्या 68.5 मिमी; काही जिल्ह्यांमध्ये हे 60 %पेक्षा जास्त कमी आहे. मोसम थोडा हलका सुरुवात झाला आहे, पण महत्त्वाचे थंभ तणावात आहेत . - उत्तर-पश्चिमेत अतिवृष्टीचा इशारा
मध्य प्रदेश, कोकण, गोवा, महाराष्ट्रात 200 मिमीपेक्षा खूप पाऊस येण्याची शक्यता; 23–27 जून दरम्यान सतर्क रहावे अशी IMD ची सूचना.
🚀 विज्ञान व अंतराळ
- NASA‑ISRO Axiom‑4 मिशनाची तयारी
भारताचा गगनयात्री Group Capt. शुभांशु शुक्ला आणि NASA तथा SpaceX यांच्या संयुक्त Axiom‑4 मिशनाची प्रक्षेपणाची तारीख 22 जून निश्चित; हा मानव अंतराळातील महत्त्वाचा उपक्रम असेल.
📋 परीक्षा तयारीसाठी उपयोगी मुद्दे
- Operation Sindhu हे कोणत्या देशातील नागरिकांच्या सुटकेचे नाव आहे?
उत्तर: ईराणमधून नागरिकांना सुरक्षितपणे घेऊन येण्याचे उपक्रम. - 22 जूनपासून कुठल्या राष्ट्रीय खेळ स्पर्धेला सुरुवात झाली आहे?
उत्तर: U‑20 राष्ट्रीय ज्युनियर अॅथलेटिक्स चॅम्पियनशिप प्रयागराजा येथे. - Axiom‑4 मिशन कोणत्या दोन मुख्य संस्थांच्या संयुक्त उपक्रमांतर्गत येते?
उत्तर: NASA आणि ISRO च्या संयुक्त उपक्रमासह .
चालू घडामोडी 23 जून 2025
🗳️ राजकारण – निवडणुका
- बायपोल निवडणुकांचे निकाल जाहीर
19 जून रोजी झालेल्या ५ विधानसभांच्या बायपोल निकालांची मतमजुरी 23 जूनला घोषित झाली. केरळमधील निलंबूर सीटवर काँग्रेस-आघाडीने लढती जिंकली, बंगालमधील काळीगंजवर TMC ने बाजी मारली. गुजरातमधील विसावदारवर AAP आणि काडीवर BJP यांना विजय मिळाला. पंजाबमधील लुधियाना वेस्टवर AAP कायम राहिला; काँग्रेसचे आशू यांनी पत्ता काढला.
🌞 महाराष्ट्रातील एक अनोखा उपक्रम
- कोल्हापूरचे शेलकेवाडी गाव — १०० % सौरऊर्जेवर चालणारे
पंतप्रधान “सौर घर” योजनेअंतर्गत शेलकेवाडी गाव पूर्णतः सौरऊर्जेवर चालते. येथे घरात वीज बिल नसले तरी झिरो लोड‑शेडिंग आहे. या पद्धतीने गावाची आर्थिक स्वावलंबनही वाढले आहे.
🏫 भाषा धोरण
- प्राथमिक शाळांमध्ये हिंदी शिक्षणावर ‘थांब’
महाराष्ट्र सरकारने पहिल्या ते पाचवीपर्यंत हिंदी तृतीय भाषा करण्याचा निर्णय मागे न संविधानिक सल्ल्यानंतर मागे घेतला आहे. CM यांनी साहित्यिक, भाषा तज्ञ आणि राजकीय नेत्यांशी सल्ला घेतल्यानंतरच अंतिम निर्णय घेतला जाणार .
🔐 सुरक्षा – गुन्हेगारी
- गडचिरोली — माओवादी ‘मास्टरमाइंड’ ठार
महाराष्ट्र-तेलंगणा सीमेवर सुरक्षा दलांनी तेलगावच्या भूसुरूंग बॉम्बस्फोटांच्या ‘मास्टरमाइंड’ माओवादी नेत्याला ठार केले. ही कारवाई माओवादी संघर्षात एक महत्त्वाचा टप्पा मानली जात आहे.
⛈️ हवामान – मुसळधार पावसाची शक्यता
- उत्तर-पश्चिम भारतात अबाधित जोरदार पाऊस!
मध्य प्रदेशात 23 जूनला 200 मिमी पेक्षा जास्त एक दिवसात पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. कोकण, गोवा, मध्य महाराष्ट्र, गुजरातमध्ये 27 जूनपर्यंत जोरदार वर्षावाची शक्यता आहे .
🏛️ न्यायव्यवस्था – कामकाजावर अडथळा
- उत्तराखंडमध्ये अभियंता संपाचा प्रश्न
जून 5 पासून सुरू असलेल्या लहान इंजिनिअरांच्या संपाचा प्रश्न Uttarakhand HC समोर आला. कोर्टाने प्रशासनाला बातचीत कर आदेश दिला, कारण तापदायक वातावरणात यामुळे रुग्णालय, शाळा, वीज पुरवठ्याला हानी पोहोचली आहे .
✍️ अभ्यासासाठी तथ्य — स्पर्धा परीक्षांसाठी
- कुठल्या राज्यात शेलकेवाडी गाव १०० % सौरऊर्जेवर चालते?
→ कोल्हापूर, महाराष्ट्र - महाराष्ट्र सरकारने प्राथमिक शाळेत हिंदी अनिवार्य करण्याचा दिवस का मागे घेतला?
→ साहित्यिक-भाषा तज्ञ आणि राजकीय नेत्यांचा सल्ला घेऊन निर्णय स्थगित केला. - मध्य प्रदेशात मुसळधार पावसाची शक्यता किती मिमी?
→ 200 मिमी पेक्षा जास्त एक दिवसात.
